Diş çürüğü; çürük yapıcı besinler olarak bilinen şeker, karbonhidratlar ve yapışkan gıdaların alınmasından sonra diş yüzeylerinin yeterince temizlenemediği veya yetersiz fırçalama durumlarında gelişen, diş sert doku kaybıdır. Diş çürüğü, hastanın diş yapısının çürüğe karşı direncine göre, farklı sürede meydana gelebilir. Bu sürede bakteriler şekerleri parçalayarak asit oluştururlar ve diş sert dokularına zarar verirler. 6 ay ila 2 yıllık bir sürede diş çürüğü gelişebilmektedir.
|
Dişte çürük yapıcı bakteriler nereden gelir?
Çürük yapıcı bakteriler normalde insanların ağzında bulunur; fakat dişlerinde çapraşıklık olan, tedavi edilmemiş aktif çürükleri bulunan ve özellikle şekerli besinlerle beslenen kişilerde bu bakterilerin miktarı yüksektir. |
Dişimizin çürüdüğünü, dişlerimizde soğuk ve şekerli besinlere duyarlılığın artmasıyla anlayabiliriz.
Ara yüzlerde oluşan boşluklara gıda birikmesinden anlaşılabilir.
Dişlerde başlangıçta dişeti kenarında veya ara yüzeylerde beyaz, daha sonra gri-kahverengimsi lekelerin görünmesi de diş çürüğüne işaret eder.
Ayrıca dişler arasını diş ipi ile temizlediğinizde diş ipi püsküllenip kopuyorsa yine dişler arasında çürüğün olduğunu gösterir.
Günde 2 defa sabah ve akşam yatmadan önce etkin bir diş fırçalama mutlaka yapılmalıdır.
Gece yatmadan önce fırçalandıktan sonra yiyecek tüketilmemelidir.
Uygun diş fırçası ve diş macunu seçiminin bilgisini diş hekiminizden almalıyız.
Günde en az 1 defa diş ipi kullanımı önerilebilir.
Diş fırçası kılları yıpranmaya başladığında (bu süre düzenli fırçalayan için 3 ay gibi bir süredir) değiştirilmelidir.
6 ayda bir ya da en geç yılda bir kez diş hekimi kontrolüne gidilmelidir.
Hangi diş macununu kullanmalıyız?
Hastaların detaylı klinik ve röntgen muayeneleri sonra çürüğe mi yoksa dişeti hastalığına mı eğilimli olduğu tespit edilir ve konan tanıya göre diş macunu seçimi hekim tarafından yapılır. Hastada çürük, dişeti çekilmesi, diş aşınması, duyarlılık olup olmaması, hastanın ortodontik tedavi görüp görmediği, sigara kullanıcısı olup beyazlatma gereksiniminin olmasına göre seçilen diş macunu değişebilir.
Çürük riski tüm ailede, kardeşlerde aynı mıdır?
Tükürüğün yapısı, özellikleri ve dolayısıyla çürük riski, kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bu durum, aynı ailedeki kardeşler için de geçerlidir.
Amalgam (gümüş) dolgular sökülüp, kompozit (beyaz) dolgular ile ne zaman değiştirilmelidir?
· Amalgam dolguların altında çürük gözlemlenirse,
· Amalgam dolgular gülümseme esnasında estetiği bozuyorsa değiştirilebilir.
· Büyük dolgu kırılmalarında değiştirilmesi gerekebilir.
Amalgam dolguların küçük kırıklarında dolgu tamamen kaldırılmadan kompozit(beyaz) dolgu malzemesi ile tamir edilebilir.
Çürük nedeniyle aşırı madde kaybı göstermiş dişlerin tedavisi direkt restorasyon uygulamaları yerine, laboratuvar ortamında hazırlanan indirekt restorasyonlar (ölçü alınarak yapılan inley veya overlay) yapılabilir. Klinikte rutin kullanılan kompozit dolgu materyali laboratuvar ortamında model üzerinde hazırlanır ve klinikte hastanın dişine uyumlanır. 2 seansta tamamlanan bu tedavi, dişin şeklini aynen taklit eder ve bu sayede, çiğneme fonksiyonu aynen geri kazandırılabilir.
Diş aşınmalarının ve asit erozyonunun nedenleri nelerdir?
· Dişlerin aşırı sert fırçalanması veya diş fırçasının aşırı sert olması
· Asitli gıda ve içeceklerin (gazozlu) aşırı tüketilmesi
· Yanlış diş macunu kullanımı (aşırı aşındırıcı özelliği olan diş macunları)
· Dişlerin günde 3 kezden daha fazla, hatalı ve sert fırçalanması
· Dişlerin çok uzun süre fırçalanması
· Dişlerin sıkılması
· Reflü gibi bazı sistemik rahatsızlıkların varlığı.
Diş aşınması nasıl önlenebilir?
· Tek bir bölgede ileri-geri (yatay) veya yukarı-aşağı (dikey) fırçalamadan kaçınılmalıdır. Dişler bu bölgede 7-8 dairesel hareket ile fırçalanıp, bir fırça boyu öne kaydırılarak tüm diş yüzeyleri (yanak, dil-damak ve çiğneyici yüzeyleri) temizlenir.
· Orta veya yumuşak sertlikte bir diş fırçası kullanılmalıdır.
· Diş aşınmasını önlemek amacı ile florür içeren jel türündeki (aşındırıcısı azaltılmış) veya hassasiyet giderici diş macunu kullanılmalıdır. Beyazlatmak amacı ile dişlerini çok sert fırçalayan kişilere diş hekiminin önereceği beyazlatıcı diş macunu reçete edilebilir. Ayrıca florürlü gargaralar kullanılabilir.
· Asitli gıda ve içeceklerden hemen sonra dişler fırçalanmamalıdır. 2-3 saat sonra dişler fırçalanabilir.
· Asitli (gazozlu) içecekler kamış ile içilmelidir.
· Madde kaybı çok fazla olan dişlerde, duyarlılık ve mine dokusunun kaybı ile bir alttaki sarı doku (dentin dokusu) ortaya çıktıysa ışıklı kompozit dolgular (beyaz dolgu) yapılmalıdır.
Diş aşınmasının tedavisi nasıl yapılır?
Diş aşınmasının etkenine ve diş sert doku kaybının miktarına bağlı olarak kompozit dolgular, porselen/kompozitlamina veya inley–onley uygulanabilir. Ayrıca gece plağı uygulaması da önerilebilir. Yapılan gece plağını hasta gece uyurken kullanmalıdır; böylece dişlere gelen yük azaltılarak aşınmaların ilerlemesi ve hassasiyet engellenebilir.
Diş sıktığımı-gıcırdattığımı nasıl anlarım?
Hafif ve orta şiddetteki renkleşmeler, kliniklerimizde 1 saatlik (2 veya 4 seans) özel ışık aletleri ile beyazlatılabilirken, ileri derecedeki renkleşmeler buna ilave olarak ev tipi beyazlatmaya ihtiyaç gösterir. Böyle bir durumda tedavinin tamamlanması 10 günü bulabilmektedir. Aşırı renklenmelerde porselen/kompozitlamina tercih edilebilir.
Beyazlatma jelinin konsantrasyonu ve uygulama süresi beyazlatma işlemini güvenli kılar. Bu nedenle diş hekiminin kontrolü şarttır. Konsantrasyon ve uygulama süresi, diş hekiminiz tarafından belirlenmelidir.Dişhekimi kontrolünde ve doğru süre ve aralıklarla uygulanan hidrojen peroksit veyakarbamid peroksit içerikli beyazlatma ürünlerinin dişlere zararı yoktur. Bu materyallerin güvenilirlikleri bilimsel olarak da kanıtlanmıştır.
Lamina, şekil ve renk bozukluğu gösteren dişler nedeniyle olumsuz etkilenen gülüşünüzü düzeltmek üzere dişlerin ön yüzeyinden minimum madde kaldırmak suretiyle dişe yapıştırılan porselen/kompozittabakalardır.
Çok ince (0,3 - 0,7 mm) ve takma tırnak görünümündeki bu tabakalar istenen renk boy ve formlarda özel olarak hazırlanmaktadır.
· Dişlerinin şeklinden memnun olmayanlara
· Dişlerinin boyutundan memnun olmayanlara
· Ön bölge dişlerinde beyazlatma gibi metotlarla sonuç alınmayan ileri derecedeki antibiyotik, fluor lekelerine, kalıtsal leke ve renk bozukluklarına sahip olanlara
· Ön dişleri kırık veya aşınmış olanlara
· Hafif capraşıklığı olan ve ortodontik tedavi kabul etmeyen erişkin hastalara
Kırık ön dişlerin tedavisi nasıl yapılır?
Kırık dişlerin tedavisinde ışıklı kompozit dolgulardan veya porselen/kompozitlaminalardan yararlanılmaktadır. Kırığın durumuna göre kanal tedavisini takiben estetik postlarla desteklenen dişlere kron –kaplama uygulamaları da yapılmaktadır.
Estetik diş tedavisi uygulamaları kapsamında; ortodontik tedavi, beyazlatma, kompozit dolgular, porselen/kompozitlamina, zirkonyum, lazer ve implant uygulamaları bulunmaktadır.
Dişlerin arasındaki boşluklar; ortodontik tedavi, ışıklı kompozit dolgular veya porselen laminalar ile kapatılabilmektedir. Oluşan boşlukların sebepleri tespit edilip, yeniden oluşmamaları için önlem alınmalıdır. Aşırı bir aralık görülen olgularda kombine tedaviler gerekebilir.
Estetik dolguların, laminaların ömrü nedir?
Kompozitlaminaların ömrü hasta sigara içmediği takdirde 3-4 yıl olarak tespit edilmiştir, 3-4 yıl sonra hafifçe aşındırılıp dolgu ilavesi yapılarak yenilenebilir. Porselen lamina ise yeniden cila gerektirmez, ortalama ömrü travma veya biyolojik sorun oluşmadığı takdirde 10-15 yıldır.
|
Hafif ve orta şiddetteki renkleşmeler, diş kliniklerinde özel ışık aletleriyle 2 seansta giderilebilirken, antibiyotik kullanımına bağlı ileri dereceli renkleşmeler, buna ek olarak ev tipi beyazlatma tedavisi de gerektirir. |
Diş hekimliğinde lazer, yumuşak dokularda, dişetinin şekillendirilmesi ve kanama kontrolü amaçlı kullanılırken sert dokularda, çürüklerin ağrısız olarak temizlenmesinde ve dişlerin hassasiyetinin giderilmesinde, dişlerin beyazlatılmasında kullanılır. Ayrıca genellikle esmer hastaların ve sigara kullanıcılarında oluşan koyu renkleşmiş lekeli dişetlerinin beyazlatılmasında lazerin başarılı kullanımı görülmektedir.
